Ши Жиньпиний "Хятад мөрөөдөл" урагшилсаар л...

Сүүлийн өдрүүдэд дэлхий нийтээрээ ХКН-ын ХIX их хурлыг анхааралтай ажиглан харж байна. Өнгөрсөн лхагва гарагт эхэлсэн уг их хурал маргааш буюу 24-ний өдрийг хүртэл үргэлжлэх бөгөөд ХIX их хуралд Хятадын өнцөг булан бүрийн 89 сая гишүүдийг төлөөлөн сонгогдсон 2,280 төлөөлөгч, ХКН-ын гишүүд оролцож байгаа ба үндсэн таван асуудлыг хэлэлцэж байгаа юм.

Үүнд 18 дахь удаагийн Намын Төв хорооны ажлын тайлан, 18 дахь удаагийн Намын Сахилга бат, хянан шалгах хорооны ажлын тайлан, Намын дүрмийн шинэчлэлт, 19 дэх удаагийн Намын Төв хорооны гишүүдийг сонгох,19 дэх удаагийн Намын Сахилга бат, хянан шалгах хорооны гишүүдийг сонгож ажиллагаа явагдаж байгаа.

Энэ сарын 17-ны өдөр болсон бэлтгэл ажлын хуралдаанаар ХIX их хурлын нарийн бичгийн даргаар одоогийн ХКН-ын Улс төрийн товчооны байнгын хорооны гишүүн Лю Юаньшаныг сонгосон. Мөн хурлын хянан шалгах комиссын бүрэлдэхүүн 22 хүн болон хурлын тэргүүлэгчдийн комиссын бүрэлдэхүүний 243 хүний нэрийг гаргаж, баталсан талаар “Синьхуа” агентлаг мэдээлсэн.

ХКН-ын их хурал дээр Ши Жиньпин 65 хуудас илтгэлийг 3 цаг 30 минут тавьсан бөгөөд ХКН нь бүх талын чадвараа хөгжүүлэх хэрэгтэй талаар тэрээр илтгэлдээ дурдсан. 1.3 тэрбум хүн амтай социалист их гүрнийг удирдахын тулд Хятадын КН суралцах, улстөрийн удирдах, шинэчлэх, инновацийн, шинжлэх ухааны хөгжлийн, хуулиар засаглах, эрчтэй, ахицтай ажиллах, эрсдэлийг хянах зэрэг бүх талын чадвараа хөгжүүлэх шаардлагатайг Ши Жиньпин дарга илтгэлдээ онцолсон. Эрх баригч нам заавал стратегийн үзэл баримтлал, шинэлэг, диалектик, хуулийн, стандарт сэтгэлгээтэй байх хэрэгтэй тухай цохон тэмдэглэсэн нь Ши Жиньпин даргын алсыг харсан ухаалаг бодлогын илэрхийлэл боллоо хэмээн дэлхий нийтээрээ тэмдэглэж байгаа юм.

Түүнчлэн Ши Жиньпин даргын хэлсэн үгэн дунд “Хятадын улстөрийн амьдралд шинэ эрин үе эхэллээ” гэсэн үгс байсан нь тэрээр улс орноо хэрхэн итгэлтэй удирдаж байгаа, үлдсэн хугацаанд энэ ажлаа ямархуу байдлаар төлөвлөж байгаагийн нотолгоо мөн. Тэгээд ч дэлхий нийтээрээ Ши Жиньпинийг орчин үеийн Хятад Улсыг үндэслэгч, коммунист удирдагч Мао Зэдунаас хойших хамгийн хүчирхэг удирдагч хэмээн нэрийдээд байгаа бөгөөд түүнийг БНХАУ-ын дарга болсноос хойших дөрвөн жилд 70 сая хүн ядуурлаас ангижирсныг ХКН-ын ХIX их хурлын индрээс бахархалтайгаар зарласан нь түүний эхлүүлсэн өөрчлөлт шинэчлэлт энэ том орны амьдралыг хэрхэн өөрчлөн шинэчилж байгаагийн яруу тодорхой үзүүлэлт мөн юм.

Түүнийг ерөнхийлөгч болсноос хойш Хятадын эдийн засаг хурдацтай өсөж, иргэдийн амьжиргааны түвшин дээшилж, ядуурал эрс буурсан гэдэг нь судалгаагаар гарсан бөгөөд Ши Жиньпин дарга ч 2050 он гэхэд БНХАУ дэлхийн тэргүүлэх хүчирхэг эдийн засагтай, ядуурлаас бүрэн ангижирсан хамгийн нөлөөтэй орон болох зорилт дэвшүүлж ажилдаа ханцуй шамлан ороод байгаа билээ.

Тэрээр ажлаа авахаасаа өмнө амлаж байснаараа БНХАУ-ыг дайвалдуулж байсан авлига, хээл хахууль, албан тушаалын гэмт хэрэгтнүүдтэй эрс хатуу тэмцэж эхэлсэн бөгөөд өнгөрсөн хугацаанд ХКН-ын 1.5 сая гишүүн авлига, хээл хахууль, албан тушаалын гэмт хэргийн улмаас хатуу чанга шийтгэл хүлээгээд байгааг мөн л БНХАУ-ын мэдээллийн хамгийн том нь болох “Синьхуа” агентлаг мэдээлсэн юм. 

Өмнөд хөрш БНХАУ-ын дээд удирдлагын нэгэн үе халаагаа өгч, ирэх 10 жилд тус улсыг жолоодох шинэ үе албан ёсоор томилогдсон нь 2013 оны гуравдугаар сар билээ. Тухайн үед Бээжин хотноо Бүх Хятадын Ардын төлөөлөгчдийн Их Хурал өндөрлөж улс орноо 2023 он хүртэл удирдах тав дахь үеийн удирдагчдаа эцэслэн батламжилсан байдаг. Дээрх Бүх Хятадын Ардын төлөөлөгчдийн Их хурлаас

БНХАУ-ын даргаар Ши Жиньпин, дэд даргаар Ли Юаньчао, Бүх Хятадын Ардын төлөөлөгчдийн Их Хурлын байнгын хорооны дарга буюу Хятадын Парламентын даргаар Жан Дэцян нарыг томилсон түүхтэй. Мөн Төрийн зөвлөлийн Ерөнхий сайдаар Ли Кэцяныг сонгосон нь өнөөдөр БНХАУ-ыг итгэлтэй удирдалцаж яваа юм. 2012 оны арваннэгдүгээр сард Бээжинд болсон ХКН-ын XVIII их хурал, тус их хурлаас байгуулсан Бүгд хурлаар 2023 он хүртэлх арван жилд өмнөд хөршийг жолоодох удирдагчдыг тодруулсныг тийнхүү Бүх Хятадын Ардын төлөөлөгчдийн Их Хурлаар баталж үйл ажиллагааг нь эхлүүлсэн билээ.Тэд бол 1949 оны аравдугаар сарын 1-нд БНХАУ-ыг байгуулснаас хойших 64 жилийн хугацаанд Мао Зедун, Дэн Сяопин, Зян Зэминь, Ху Жинтао нарын дөрвөн үеийг залгамжлан гарч ирсэн тав дахь үеийн удирдагчид байв.

БНХАУ-ын дарга Ши Жиньпин энэ жил 64 нас хүрч байгаа. Ши Жиньпин анх 2013 онд энэ албанд томилогдохдоо 60 настай байсан бөгөөд өмнөд хөршид 60 настай удирдагчийг эрч хүчтэй залуу удирдагчид тооцдог бөгөөд түүнд халаагаа өгсөн Ху Жинтао ч БНХАУ-ын дарга болохдоо 60 настай байсан бөгөөд түүнийг “Шинэ үеийн удирдагч” хэмээн тодруулж байсан түүхтэй. Ши Жиньпин дарга бол туг ч барьж тугал ч хариулж явсан нэгэн гэдэг.

Тухайлбал өнгөрсөн ХХ зууны 60-аад онд Хятадыг түйвээсэн соёлын хувьсгалын жилүүдэд 20 ч хүрээгүй насандаа хөдөө тосгонд цөлөгдөж, тэндээсээ өндийн босож өнөөдрийн өндөрлөгт хүрсэн “цоохор” хуудас түүний намтарт байдаг. Тэрээр ХКН дахь Хунтайжийн хийгээд Шанхайн бүлэглэлийн аль алийг төлөөлдөг аж.

Эцэг нь өндөр тушаалын хүн байсан тул “Хунтайж”-ийн бүлэглэлд хамаарч басхүү Хятадын элитүүдийн төрөн гарсан Шанхайн бүлэглэлд ч багтдаг. Учир нь Шанхайн намын хорооны томчуудын үр сад Шанхайн бүлэглэлийг бүрдүүлдэг байна. Ши Жиньпин дарга бол 1959-1962 онд Хятадын Төрийн зөвлөлийн Ерөнхий сайдын орлогч байсан, Мао даргын дотнын анд, коммунист намын нэртэй зүтгэлтэн агсан Ши Жунсюний хүү билээ. 

Том даргын хүү Ши Жиньпин бага насандаа Бээжин хотын аль л шилдэг сургуулиудад сурч байжээ. Тэгтэл Хятадад Соёлын хувьсгал гарч бяцхан Ши Жиньпинийг есөн настай байх үед Ерөнхий сайдын орлогч байсан эцэг нь торны цаана суужээ. Өсвөр насандаа Ши Жиньпин тосгонд цөлөгдөж, оргох гэсэн шалтгаанаар хэдэн сар хөдөлмөрийн лагерьт нухлуулсан гэдэг. Цаг арай зөөлрөхөд залуу Ши 1975 оноос ажин түжин бөглүү Хэбэй мужид багахан тушаалын алба хашин цааш ахиж дэвших гараагаа эхэлсэн байдаг.

Хятадад Дэн Сяопиний шинэчлэл өрнөсөн 1980-аад оны дундуур түүнийг Фузянь мужид илгээжээ. Тухайн үед тус муж шинэ эдийн засгийн бодлого хэрэгжүүлэх туршилтын талбар болоод байлаа. Тэр үед Ши Жиньпин барууны фирмүүдтэй хамтарсан хэд хэдэн үйлдвэр байгуулж амжжээ. Түүний туршлага Хятад даяар түгж тэр цагаас карьер хөөх нөхцөл нь бүрдсэн түүхтэй.

Түүнийг үг хэлээ цэнэдэг Хятадын уламжлалт зан заншлаас ихээхэн өөр, хэлэх гэснээ хаана ч хэлчихдэг хүн хэмээн тодорхойлдог. 2012 онд БНХАУ-ын дарга болох нь тодорхой болмогц авлига, хээл хахуультай хатуу гараар эрс тэмцэнэ гэдгээ илэрхийлж байж. Ноён Ши Жиньпин АНУ-д ихээхэн талтай ханддаг. БНХАУ-ын дарга болохоосоо өмнө зургаан ч удаа АНУ-д айлчилсан нь үүнийг нотолдог. Анх 1986 онд Айова мужид айлчилсан цагаас л Америк түүнд таалагдсан гэдэг.

Тэрээр америк кинонд хорхойтой, “Цэрэг Райныг аварсан нь” кино түүний үзэх дуртай киноны нэг гэдэг. Тиймдээ ч нэг талаас гадаад бодлогын стратегиа тодорхойлж, нөгөө талаас Америкт элэгтэйн хувиар ажлаа авмагцаа АНУ-ын Ерөнхийлөгчтэй утсаар ярьсан байдаг.

Гэхдээ сүүлийн хоёр жилд БНХАУ-ын дарга Ши Жиньпин АНУ-аас илүүтэй ОХУ, түүний Ерөнхийлөгч В.Путинтэй ихээхэн дотно харьцаа тогтоож, энэ оны тавдугаар сарын 14-15-нд Бээжин хотноо өөрийн санаачилж хэрэгжүүлж эхлээд байгаа “Бүс ба Зам” санаачилгын хүрээнд анхны Олон улсын чуулга уулзалтыг амжилттай зохион байгуулсан нь Ши Жиньпин даргын хувьд Азийн хүчирхэг удирдагч гэдгээ дэлхий дахинд нотлон харуулж, улстөрийн томоохон амжилтад хүрэхэд чиглэсэн онцгой алхам байсан билээ.

Бээжин хотноо болсон “Бүс ба Зам” Олон улсын хамтын ажиллагааны форумд 29 улс орны төр ба засгийн газрын тэргүүн нар оролцсоны дунд Монгол Улсын Ерөнхий сайд асан Ж.Эрдэнэбат ч байлцсан билээ. Ази дахь Хятадын нөлөөг тэлэх зорилго бүхий дэд бүтцийн дээрх хөтөлбөр нь хэдэн мянганы түүхтэй алдарт “Торгоны зам”-ыг сэргээж Ази Европыг холбосон хурдан шуурхай коридорыг үүсгэх зорилготой юм.

Есдүгээр сарын эхээр БРИКС буюу Бразил, Орос, Энэтхэг, Хятад болон Өмнөд Африкийн удирдагчид Хятад улсын Фузень мужийн Сямэнь хотод жил тутмын Дээд хэмжээний уулзалтаа хийсэн нь Ши Жиньпиний алсыг харсан бас нэгэн ялалт болж түүхэнд үлдсэн билээ. Хятадын эх сурвалжуудын “Нөхөрсөг уулзалт” гэж тодорхойлсон эдгээр дипломат уулзалтууд нь Ши Жиньпинээр гол болгосон БНХАУ-ын 2017 оны гадаад бодлогын гол цөм нь байсан билээ. 

Гэтэл гуравхан сая гаруй иргэдийнх нь 900 мянга нь ядуурлын байдалтай амьдарч байгаа Монголд Ши Жиньпин шиг алсын хараатай, зоригтой шинэчлэгч, ард түмнийхээ төлөө чин үнэнчээр зүтгэдэг ганцхан удирдагч юутай их үгүйлэгдэнэ вэ. 

Жинхэнэ бэлтгэгдсэн, өөрөө ч агуу их сэтгэл зүрх, зориг чадвартай удирдагч гэдэг чухамдаа ийм л байдаг ажээ.