Алтан унжлагат хэмээх гал Тахиа жил мориллоо. Тахиа жилд Монголын түүхэнд тэмдэглэгдсэн олон чухал үйл явдлууд болж байжээ.
Бид ОНЦЛОХ таван үйл явдлыг нэрлэж байна.
1911 он бол Олноо өргөгдсөн Монгол Улс байгуулагдаж, манжийн дарлалаас гарсан түүхэн баярт үйл явдал болсон жил.
Тэгвэл үүний өмнө VIII Богд Жавзандамба 1909 оны тахиа жил Монголын ноёдтой уулзаж өөрийн санаагаа илэрхийлснээр манжийн дарлалаас гарах хувьсгалын эхлэлийг манлайлан тавьжээ.
Тухайн үед Богд хаан Монголчуудын дунд нэр хүнд ихтэй байсан бөгөөд өөрийн нэр хүндийг хувьсгалын үйл хэрэгт ашиглаж чадсан гэж үздэг.
1909 оны Тахиа жил1921 оны тахиа жилд Ардын хувьсгал ялж, харийн түрэмгийлэчдийг хөөн гаргаж, бүрэн эрхт Монгол Улсыг байгуулсан билээ.
Ингэснээр туурга тусгаар Монгол Улс байгуулагдаж цаашид хөгжих замаа олсон гэж үздэг. Энэ онд болсон гурван чухал үйл явдал:
Монгол улсын гадаад, дотоод байдал гучаад оны эхээр хурцадсаны улмаас төр, засгаас улс орноо батлан хамгаалахын тулд 1933 онд хилийн харуулын цагдааг татан буулгаж, улсын хилийг мэргэжлийн цэргийн хүчээр хамгаалах болж хилийн отряд, комендатуруудыг байгуулж эхэлжээ.
Ингэснээр орчин үеийн Хил хамгаалах байгууллага үүссэн юм.
1933 оны Тахиа жил
Манай өмнөд хөрш Хятад улс 1945 оныг хүртэл Монгол Улсын тусгаар тогтнолыг хүлээн зөвшөөрөөгүй байсан юм. Хүлээн зөвшөөрүүлэхийн тулд бүх ард түмний санал хураалт явуулах шаардлага тавьжээ.
1945 оны 10 дугаар сарын 20-нд Монголчууд тусгаар тогтнолынхоо төлөө бүх нийтийн санал асуулгад 98.6 хувийн ирцтэй оролцсон байдаг.
Санал хураалтанд оролцсон бүх хүн БНМАУ-ын тусгаар тогтнолын төлөө саналаа өгсөн түүхэн баримт бий. Харин санал өгөөгүй үлдсэн 6,791 хүн замд явж байсан, өвчтэй зэрэг шалтгааны улмаас санал хураалтад оролцож чадаагүй ажээ.
1945 оны Тахиа жил1981 оны гуравдугаар сарын 22-нд Монгол хүн анх сансарт нисэв. Жүгдэрдэмидийн Гүррагчаа нь одоогоор сансарт ниссэн Монголын хамгийн анхны бөгөөд цорын ганц хүн хэвээрээ байгаа юм.
Тэрбээр тухайн үеийн ЗХУ-ын сансрын нисэгч Жанибековын хамт сансарт 7 хоног, 20 цаг 42 минутыг өнгөрүүлж, дэлхийг 124 удаа тойрсоны дараа эх дэлхийдээ амжилттай газарджээ.
Энэ үйл явдал Монгол хүн бүрийн сэтгэлд тодоор тэмдэглэгдэн үлдсэн билээ.
1981 оны тахиа жил